Największe kolekcje numizmatyczne

zaczynają się od małych dzieł sztuki

Ciekawostki


Jakie są najbardziej poszukiwane polskie banknoty?

W świecie kolekcjonerów banknoty polskie zajmują szczególne miejsce. Są nie tylko nośnikiem wartości pieniężnej, ale również świadectwem historii, polityki i sztuki graficznej. Niektóre z nich osiągają ogromne ceny na rynku kolekcjonerskim. Poniżej przedstawiam szczegółowe zestawienie najbardziej poszukiwanych polskich banknotów, podzielone na epoki, cechy oraz konkretne przykłady.

Przeczytaj także:

1. Czynniki wpływające na wartość banknotu

  • Rzadkość emisji – niskie nakłady lub krótki okres obiegu

  • Stan zachowania – banknoty w stanie UNC (nieobiegowe) są znacznie droższe

  • Rok emisji i kontekst historyczny – wojny, reformy, przemiany ustrojowe

  • Błędy drukarskie – odchylenia w druku, numeracji, brak elementów

  • Seria i numer seryjny – szczególnie niskie numery (np. 0000001) lub powtarzalne

  • Wydania próbne i kolekcjonerskie – często emitowane w limitowanych nakładach

2. Okres II Rzeczypospolitej (1918–1939)

  • Marka polska (1919–1924)

    • Poszukiwane nominały: 500, 1000, 5000 marek

    • Często zniszczone przez inflację, zachowane egzemplarze są rzadkością

  • Złoty polski (po reformie 1924)

    • 20 zł 1926 – Kazimierz Wielki

      • Druk: Bradbury & Wilkinson (Londyn)

      • Rzadki, atrakcyjny graficznie, wysoka wartość w stanie UNC

    • 100 zł 1932 – Mikołaj Kopernik

      • Jedna z najbardziej cenionych emisji okresu międzywojennego

      • Wysoka jakość papieru i wykonania

3. Okres okupacji niemieckiej (1939–1945)

  • Marki okupacyjne – emitowane przez Bank Emisyjny w Polsce

    • Najciekawsze:

      • 500 marek 1940

      • 1000 marek – rzadkie, szczególnie z błędami

    • Wartość kolekcjonerska wzrasta w przypadku dobrze zachowanych egzemplarzy

4. Polska Ludowa (1944–1989)

  • Pierwsze emisje PKWN (drukowane w ZSRR)

    • 50 zł 1944 – z robotnikiem

    • 1000 zł 1946 – Bolesław Bierut

    • 500 zł 1948 – głowa robotnika

    • Cenne historycznie, rzadko występujące w dobrym stanie

  • Emisje z lat 70. i 80.

    • 200 zł 1976 – Tadeusz Kościuszko

      • Jedna z najrzadszych emisji PRL w stanie menniczym

    • 5000 zł – Fryderyk Chopin

    • 1000 zł – Mikołaj Kopernik (z błędami lub z określoną serią)

    • Wartość rośnie w przypadku niskich numerów lub błędów w druku

5. Emisje próbne i niewprowadzone do obiegu

  • 200 000 zł z Lechem Wałęsą (próba z lat 90.)

    • Projektowane, ale nigdy nie weszły do obiegu

    • Nieliczne egzemplarze osiągają bardzo wysokie ceny

  • Inne banknoty próbne – drukowane w małych nakładach do testów graficznych

    • Poszukiwane przez zaawansowanych kolekcjonerów

    • Wysoka wartość ze względu na unikalność

6. Wczesna III RP i denominacja (1990–1995)

  • 1 000 000 zł 1993 – Ignacy Paderewski

    • Symbol inflacyjnych czasów

    • Poszukiwane egzemplarze w stanie UNC i z wyjątkową numeracją

  • 500 000 zł, 200 000 zł – inne wysokie nominały z tego okresu

    • Wysoka wartość kolekcjonerska ze względu na krótki okres emisji

7. Po denominacji – nowe banknoty obiegowe (od 1995)

  • Seria banknotów z 1994 – emisja po reformie

    • Poszukiwane są egzemplarze z niskimi numerami: np. AA0000001

    • Banknoty 10, 20, 50, 100, 200 zł w stanie UNC z lat 90. coraz trudniejsze do zdobycia

8. Banknoty kolekcjonerskie (od 2006 – emisje NBP)

  • Jan Paweł II – 2006 (pierwszy banknot kolekcjonerski)

    • Nakład: 2 mln sztuk

    • Bardzo popularny, cena regularnie rośnie

  • Historia polskiej bankowości – 2009

  • Lech Kaczyński – 2021

  • Bitwa Warszawska – 2020

  • Ochrona granic RP – 2022

  • 90. rocznica urodzin Jana Pawła II – 2010

    • Najwyższe ceny osiągają egzemplarze z numerami:

      • 0000001

      • Powtarzalne: 1234321, 1111111

      • „Radarowe” numery: np. 1221221

9. Banknoty z błędami drukarskimi (tzw. error notes)

  • Błędy mogą dotyczyć:

    • Braku znaków wodnych

    • Podwójnego nadruku

    • Przesunięcia grafiki

    • Odwróconej numeracji

  • Przykład: 100 zł z 2016 r. z podwójnym numerem seryjnym

  • Rzadkie i bardzo pożądane – ceny mogą sięgać kilku tysięcy złotych

10. Banknoty z unikalną numeracją (tzw. fancy numbers)

  • 0000001 – najniższy możliwy numer

  • 1111111, 2222222... – tzw. „solid”

  • 1234567, 2345678... – sekwencje rosnące

  • 1234321, 1223221... – numery symetryczne (radary)

  • Wartość banknotu z wyjątkowym numerem często kilkukrotnie przekracza wartość standardową

11. Banknoty lokalne i zastępcze z ziem polskich

  • Emitowane przez:

    • Gminy

    • Zakłady pracy

    • Spółdzielnie

  • Przeważnie z czasów wojny, hiperinflacji lub kryzysów lokalnych

  • Rzadko spotykane, drukowane często na papierze niskiej jakości

Obiekty kolekcjonerskie o dużej wartości historycznej

12. Podsumowanie – które polskie banknoty są dziś najcenniejsze?

II RP – 20 zł (1926), 100 zł (1932), 5000 marek (1919)
Okupacja – 500 i 1000 marek z 1940
PRL – 200 zł (1976), błędne serie 1000 zł, próby
III RP – banknoty z inflacji lat 90. i emisje kolekcjonerskie
NBP (po 2006) – Jan Paweł II, Lech Kaczyński, numery specjalne
Błędy drukarskie – banknoty z unikatowymi wadami
Lokalne i zastępcze – banknoty spoza emisji centralnej


Może zainteresuje Ciebie też:

Skup monet
i banknotów

Zobacz

Grading - prestiż
i wzrost wartości

zobacz